Sejak sistem negara Westphalia dibentuk, terdapat dua bentuk utama sistem kerajaan yang menjadi dasar untuk membangun sebuah negara: sistem kesatuan atau unitary state, dan sistem federal atau persekutuan. Konfederasi adalah pilihan ketiga. Namun, ia memberi negeri-negeri lebih banyak kuasa.

Dibandingkan dengan sistem kesatuan, sistem persekutuan memberi negara – secara keseluruhan – dan negeri-negeri yang terkandung pengaruh dan pengaruh tersendiri. Pusat persekutuan dan negeri-negeri boleh mengeluarkan undang-undang dalam rangka kerja yang disepakati dan kerajaan kerjasama.

Faedah Sistem Persekutuan

Secara teori, sistem persekutuan bedasarkan beberapa faedah. Ia menyokong keterlibatan politik, memperinci peringkatan kerajaan untuk tindakan-tindakan tertentu, menggalakkan kesaksamaan ekonomi di seluruh rangka kerja persekutuan, dan menampung kepelbagaian sistemik. Oleh itu, ia adalah inklusif dan akomodatif; bukannya eksklusif dan tidak selaras.

Sistem persekutuan sepatutnya dapat menghadang negara daripada kezaliman dan autoritarianisme secara teori. Ia juga merupakan struktur politik, ekonomi dan sosial yang baik untuk bereksperimen dengan idea-idea baru. Jika sesuatu idea berguna di peringkat negeri, ia boleh dipertimbangkan untuk implimentasi pada tahap persekutuan. Jika idea itu gagal, negara secara keseluruhan tidak begitu terjejas.

Malaysia Sistem Persekutuan

Malaysia mempunyai 13 negeri – 11 di Semenanjung Malaysia atau Malaysia Barat, dua di Malaysia Timur. Ini termasuk tiga wilayah persekutuan – dua di Semenanjung dan satu di Timur. Selepas projek Kesatuan Malaya tahun 1946 gagal, penjajah British mencipta Malaysia sebagai sebuah negara persekutuan sebagai kompromi politik.

Pada tahun 1948, Kesatuan Tanah Melayu digantikan oleh Persekutuan Tanah Melayu, yang diperluaskan pada tahun 1963 untuk menjadi Persekutuan Malaysia. Johor merupakan salah satu daripada 11 negeri Semenanjung yang menyertai Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948, manakala negeri-negeri Timur Malaysia menyertai pada tahun 1963 untuk membentuk Persekutuan Tanah Melayu dibawah sistem monarki berkonstitusi.

Pada Ogos 1957, Malaya menjadi sebuah negara berdaulat, dan Malaysia mengambil alih Malaya pada September 1963. Singapura menyertai persekutuan setelah Brunei menolak tawaran tersebut. Singapura terlepas daripada persekutuan pada Ogos 1965

Untuk memahami Persekutuan Malaysia, perlu pemahaman perjanjian perkongsian kuasa antara persekutuan dan negeri-negeri. Walaupun setiap negeri menguruskan kewangan mereka sendiri dan sultan-sultan sembilan negeri yang bermonarki mempunyai kuasa atas adat, tradisi, bahasa, dan agama Malaysia, kerajaan persekutuan menangani pertahanan dan urusan luar negara.

Terdapat perjanjian perkongsian kuasa antara pusat persekutuan dan negeri-negeri. Namun, dari masa ke masa, pusat perseketuan telah menjadi lebih berkuasa, dan telah mengambil banyak sumber kewangan daripada negeri-negeri. Dalam mana-mana sistem persekutuan, ketidaksetaraan merupakan isu hangat dalam hubungan antara pusat dan negari, dan Malaysia bukanlah pengecualian.

Kegagalan Federalisme Malaysia Semakin Ketara

Walaupun idea federalisme pada mulanya menarik, ia boleh menjadi lebih parah secara perlahan akibat kelemahan-kelemahan yang tidak ditangani.

Walaupun sistem persekutuan mempunyai faedah, ketidaksetaraan perkongsian kuasa dan kewangan mendatangkan kekecewaan. Sistem persekutuan akhirnya terjerumus ke arah sistem perancangan dan paksaan dari “atas” ke “bawah”. Ini berlaku jika pusat persekutuan tidak menyedari kompleksiti negeri-negeri, ika undang-undang persekutuan sering menyakiti negeri-negeri dan rakyat tempatan, jika birokrasi persekutuan tidak peka terhadap keperluan dan kompleksiti tempatan, dan jika pertumbuhan pusat persekutuan dan bajet persekutuan, mengganggu negari-negeri dengan limbah dan ketidakmampuan, terutamanya melalui cukai.

Keseimbangan Pusat-Negeri

Semasa pertemuan pemuda-pemuda Johor yang dianjurkan oleh Orang Muda Johor pada 9 Jun 2024, Pemangku Sultan Johor Tunku Ismail menyeru reformasi sistem persekutuan supaya negeri-negeri seperti Johor boleh meraih mendapat yang sepatutnya diraih daripada perjanjian politik.

Baginda bertitah bahawa Johor semestinya dianggap sebagai “partner” atau rakan kepada persekutuan. Baginda juga meminta parti-parti politik yang berpusat di Johor supaya membentuk Gabungan Bangsa Johor untuk mengusulkan dan membela kepentingan Johor di hadapan kerajaan pusat.

Model Sarawak memberi kesan kepada pemikiran Baginda, kerana koalisi yang berkuasa, Gabungan Parti Sarawak, yang terdiri daripada parti-parti politik yang berpusat di Sarawak, mempunyai posisi yang lebih kuat dalam negosiasi dengan kerajaan persekutuan.

Baginda tidak menyeru atau menyokong kemerdekaan atau pengasingan daripada ibukota persekutuan, tetapi dia mahu mengukuhkan kedudukan Johor untuk melindungi dan mempromosikan kepentingan dan rakyatnya. Seperti yang dirangkumi dalam titah Baginda, “ketika anda bergabung dan bersatu” kerajaan persekutuan terpaksa menjadi lebih akomodatif. Baginda berpendapat bahawa jika negeri-negeri seperti Johor boleh menjadi ‘kingmaker’, barulah kerajaan pusat melayani rakyat mereka dengan lebih baik.

Titah Baginda dapat digambarkan dalam kelakuan pusat persekutuan yang tidak adil dan tidak seimbang, dengan ‘pencurian’ secara praktikal daripada negeri Johor dan pendapatan rakyatnya. Menurut Baginda, Johor menyumbang RM49 bilion setiap tahun kepada persekutuan, tetapi pusat persekutuan hanya menyumbangkan RM1.4 bilion, yang tidak mencukupi untuk menjaga negeri dan rakyatnya. Johor diperbuat seolah-olah “pengemis” walaupun sumbangannya sangat besar. Panggilan Tunku kepada keadilan adalah sesuatu yang cerdas, tepat dan penting; kerajaan persekutuan haruslah berusaha untuk memulihkan keadaan. Tambahan lagi, ini bukanlah masalah Johor sahaja – pusat persekutuan selama ini bertindak seperti kuasa kolonial baru yang mahu mengambil kesempatan dengan memanfaatkan sumber-sumber negeri-negeri yang lain juga untuk keuntungan sendiri.

Jelas, walaupun persekutuan-persekutuan secara am menggalakkan kesatuan dan harmoni dalam kepelbagaian, serta memperbolehkan perkongsian sumber untuk meningkatkan kemajuan ekonomi dan kestabilan, sistem persekutuan mempunyai kelemahan-kelemahan yang harus dipertimbangkan. Seperti di Malaysia, pemusatan kuasa yang berlebihan dan pembahagian kuasa politik dan ekonomi yang tidak adil boleh merosakkan susunan politik persekutuan dengan mewujudkan rasa eksploitasi dan memperburuk konflik pusat-negeri jika kerumitan dan keperluan ahli-ahli persekutuan diabaikan.